Βιοκλιματικά σχολεία

Ένα αειφόρο σχολείο, εκτός από μηδενική ενέργεια, η οποία έχει να κάνει με καθαρά τεχνικά χαρακτηριστικά ( δεν περιλαμβάνονται φυσικά τα πολλά ψεύτικα αλλά δημοφιλή «πράσινα» τεχνάσματα ) έχει και άλλες προυποθέσεις, όπως το να μην αναλώνουμε χώρο για πράγματα τα οποία μπορούν να καλυφθούν με άλλους τρόπους.

Herman HERTZBERGER

Αρχιτέκτονας

• Από το 2007 όλα τα νέα σχολεία της ΟΣΚ ΑΕ είναι «βιοκλιματικά» εξασφαλίζοντας βέλτιστες συνθήκες εσωτερικής θερμικής άνεσης με τη μικρότερη κατανάλωση ενέργειας.

• Σκοπός του ενεργειακού σχεδιασμού των διδακτηρίων είναι η υλοποίηση ενός σύγχρονου μη ενεργοβόρου, φιλικού προς το περιβάλλον κτιρίου, το οποίο θα καλύπτει όλες τις απαιτούμενες προδιαγραφές ασφάλειας και θα εξασφαλίζει τελικά καλύτερες συνθήκες λειτουργίας των χώρων ενώ παράλληλα θα λειτουργεί ως ζωντανό «εργαστήρι» περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.
• Για κάθε σχολείο συντάσσεται τεχνοοικονομική μελέτης ενεργειακών κερδών και απόσβεσης των δαπανών
• Υπάρχει δε δυνατότητα χρήσης των προτεινόμενων λογισμικών από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών για ενεργειακές μελέτες κτιρίων τριτογενή τομέα.
• Χρήση Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ) σε όλες τις νέες μελέτες

1/ Αρχιτεκτονικά στοιχεία

Στην πράξη, μέρος του βιοκλιματικού σχεδιασμού των σχολείων είναι τα ακόλουθα στοιχεία:

Προστασία κελύφους

• Θερμομόνωση (αποφυγή θερμογεφυρών, διπλοί υαλοπίνακες, κουφώματα κτλ)
• Χωροθέτηση κτιρίου – ηλιασμός
• Μείωση των βόρειων και δυτικών ανοιγμάτων (ζώνες φύτευσης στον βορρά)
• Ηλιοπροστασία – σκιασμός ανοιγμάτων (μόνιμα εξωτερικά συστήματα-οριζόντια για νότιο προσανατολισμό και κατακόρυφα για τους ανατολικό και δυτικό, κινητά σκίαστρα, πέργκολες, κατάλληλη φύτευση)
• Φυτεμένα δώματα (όπου οι περιβαλλοντικές και κλιματολογικές συνθήκες επιτρέπουν την συντήρησή τους)

Παθητικά ηλιακά συστήματα

• Νότια ανοίγματα
• Ηλιακοί τοίχοι (τοίχοι trombe)
• Ηλιακοί χώροι (θερμοκήπια, αίθρια)

Παθητικός δροσισμός

• Σκιασμός ανοιγμάτων (μόνιμα εξωτερικά σκίαστρα – οριζόντια για νότιο προσανατολισμό και κατακόρυφα για ανατολικό και δυτικό- κινητά σκίαστρα, πέργκολες, κατάλληλη βλάστηση)
• Φυσικός διαμπερής αερισμός
• Φυσικός κατακόρυφος αερισμός (ηλιακή καμινάδα)
• Υβριδικός αερισμός (ανεμιστήρες οροφής)
• Εξάτμιση νερού (εξατμιστικός δροσισμός)
• Χρήση βλάστησης με κατάλληλα δένδρα

Φυσικός φωτισμός

• Γεωμετρία ανοιγμάτων του χώρου
• Φωτομετρικά χαρακτηριστικά επιφανειών (χρώμα)
• Χαρακτηριστικά υαλοπινάκων (ανακλαστικότητα, φωτεινή διαπερατότητα).

Όσο για τις αυλές και τους υπαίθριους χώρους, λαμβάνονται υπόψη όλες οι παράμετροι άνεσης αλλά και τα ειδικά μορφολογικά και κλιματολογικά στοιχεία της περιοχής. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν ανά περίπτωση:

• κατακόρυφα ή κεκλιμένα στοιχεία σκίασης (πετάσματα, θάμνοι, δένδρα κτλ), στη δυτική πλευρά του χώρου και οριζόντια σκίαστρα, όπως οι πέργκολες με ιδιαίτερη προσοχή για να μην εγκλωβίζεται και εμποδίζεται η ροή του αέρα
• επιφάνειες τρεχούμενου νερού (π.χ. μικροί καταρράκτες, ρυάκια, λίμνες ή σιντριβάνια)
• ανοιχτά χρώματα που αποτρέπουν την υπερθέρμανση των επιφανειών και επικάλυψη με βλάστηση που εμποδίζει τις ανακλάσεις και συνεισφέρει στον δροσισμό
• φυλλοβόλα δέντρα όταν επιθυμούμε σκίαση και το δροσισμό το καλοκαίρι αλλά και την έκθεση στον ήλιο το χειμώνα
• αειθαλή δέντρα, όταν επιθυμούμε τη δημιουργία φράγματος ήχου.

2/ Ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις

Εκτός από τα αρχιτεκτονικά στοιχεία που σχετίζονται με το σχεδιασμό του κτιρίου, για να είναι ένα σχολείο απολύτως βιοκλιματικό τοποθετούνται και συγκεκριμένα συστήματα ηλεκτρομηναχολογικού εξοπλισμού όπως:

• Βαλβίδες «Dall» (για τον έλεγχο της κατανάλωσης ύδατος)
• Δεξαμενές για συλλογή και διαχείριση ομβρίων υδάτων για άρδευση
• Bulding Management System (BMS) για κεντρική διαχείριση των Η/Μ εγκαταστάσεων (φώτα, πυρανίχνευση κ.λπ.)
• Συστήματα αντιστάθμισης θέρμανσης
• Φωτοβολταϊκά συστήματα.

Φωτοβολταϊκά συστήματα

Έχουν ήδη τοποθετηθεί φωτοβολταϊκά συστήματα σε 20 σχολεία ενώ υπό κατασκευή βρίσκεται η τοποθέτηση σε άλλα 74.Εκτός από τα ενεργειακά οφέλη, τα φωτοβολταϊκά συστήματα θα προσφέρουν έσοδα στα σχολεία, αφού το παραγόμενο ηλεκτρικό ρεύμα θα το πωλούν στη ΔΕΗ.

Περιγραφή	Περαιωμένα (20)	Υπό κατασκευή (74)
Σύνολο Εγκατεστημένης Ισχύος	945 KW	8.000 KW
Παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια	1.335.000 KWh	12.000.000 KWl
Αποφυγή εκπομπών CO2	1.068 τόνοι CO2	9.600 τόνοι CO2
Αντιστοιχία φύτευση δέντρων	3.150 δέντρα	27.200 δέντρα
Οικονομική απόδοση	550.000 €	4.900.000 €

Τα κέρδη από την πώληση του ρεύματος θα επιστρέψουν στα σχολεία μέσω πράσινων επενδύσεων:

• βελτίωση θερμομόνωσης
• αλλαγή κουφωμάτων με διπλούς υαλοπίνακες low-e και κενό αλουμινίου με αδρανές αέριο
• αντικατάσταση λεβήτων
• αντικατάσταση φωτιστικών σωμάτων
• εγκατάσταση αισθητήρων φωτισμού και κίνησης
• διαχείριση ομβρίων.