Νέες περικοπές στις δημόσιες επενδύσεις

Στην προκρούστεια κλίνη τίθενται ξανά οι πόροι του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, με στόχο την εξοικονόμηση 300-500 εκατ. ευρώ και την αποφυγή νέων οριζόντιων περικοπών σε μισθούς και συντάξεις, την ώρα που το υπουργείο Ανάπτυξης προσπαθεί να τονώσει τις επενδύσεις.

Η ιδέα της περικοπής του εθνικού σκέλους του ΠΔΕ προκύπτει πλέον ως αυτονόητη, αφού η έλλειψη ρευστότητας και η αδυναμία χρηματοδοτήσεων από τις εμπορικές τράπεζες έχουν ρίξει σε τέλμα τόσο τα έργα του ΕΣΠΑ όσο και τα έργα του εθνικού σκέλους του ΠΔΕ και κυρίως του αναπτυξιακού νόμου.

Η εξέλιξη των πληρωμών, όπως αποτυπώνεται στα στοιχεία εξέλιξης του προϋπολογισμού, είναι ενδεικτική. Στο εξάμηνο τα έσοδα (κυρίως κοινοτικές εισροές) του ΠΔΕ ήταν 1,5 δισ. ευρώ, έναντι στόχου 1,9 δισ. ευρώ, ενώ οι δαπάνες έφτασαν στα 2 δισ. ευρώ, έναντι στόχου 3,6 δισ. ευρώ. Είναι σαφές λοιπόν ότι μεγάλο μέρος από τα έργα των δημοσίων επενδύσεων δεν θα προχωρήσουν με τους αναμενόμενους ρυθμούς.

Μέχρι και το τέλος του χρόνου θα πρέπει να αποδοθούν σε συγχρηματοδοτούμενα έργα πόροι ύψους 4 δισ. ευρώ (από τα οποία τα 3 δισ. είναι κοινοτικοί πόροι και 1,3 δισ. ευρώ για έργα τα οποία χρηματοδοτούνται από αμιγώς εθνικούς πόρους).

Με αυτά τα δεδομένα, η περικοπή που συζητείται θα είναι περισσότερο θεωρητική παρά πρακτική, καθώς είναι δύσκολο έτσι κι αλλιώς να αναλώσει το ΠΔΕ τον προϋπολογισμό των 7,3 δισ. που έχει τεθεί για φέτος. Παράλληλα θα δώσει ένα περιθώριο για πιο εύκολη διαπραγμάτευση με την τρόικα, η οποία διαπιστώνει ήδη αποκλίσεις από τους στόχους του 2012 και αναμένεται να ζητήσει νέα μέτρα.

Χωρίς ακόμη να έχουν ληφθεί οριστικές αποφάσεις στα υπουργεία Οικονομικών και Ανάπτυξης, έχουν ήδη αρχίσει να κάνουν υπολογισμούς. Ο τέως ειδικός γραμματέας Επενδύσεων, Γ. Πετράκος, έχει ζητήσει από όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες τη συγκέντρωση των αναμενόμενων οφειλών μέχρι και τις 31/7.

Συγκεκριμένα, ζητά στοιχεία όλων των ληξιπρόθεσμων οφειλών των φορέων του ΠΔΕ ανά έργο για το εθνικό σκέλος, τα υπόλοιπα του Γ' ΚΠΣ και υποχρεώσεις από λοιπά συγχρηματοδοτούμενα έργα (π.χ. ΕΟΧ).

Ζητά επίσης τα υπόλοιπα του Γ' ΚΠΣ (αφορά έργα του Γ' ΚΠΣ που η αποπληρωμή τους επιβαρύνει εθνικούς πόρους) και το ΕΣΠΑ (συμπεριλαμβανομένων των ΕΠ Μπαλτατζή και ΕΠ Αλιεία).

Ο στόχος είναι αφενός να ενημερωθούν οι υπηρεσίες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και αφετέρου να αναζητηθούν και τομείς όπου υπάρχουν περιθώρια περικοπών.

Την ίδια ώρα, ο αρμόδιος υφυπουργός, Νότης Μηταράκης, έχει αρχίσει τις επαφές με τους αρμόδιους φορείς για την τροποποίηση των όρων του αναπτυξιακού νόμου. Στόχος της κυβέρνησης με βάση και τις προγραμματικές δεσμεύσεις είναι να μεταφέρει, κατά το δυνατόν, το βάρος της επιδότησης από τις φορολογικές απαλλαγές στις ενισχύσεις σε ρευστό, αν και κάτι τέτοιο είναι δύσκολο το 2012 με δεδομένη την ταμιακή στενότητα που αναμένεται να υπάρχει τουλάχιστον μέχρι και το τέλος του χρόνου.

Σε ό,τι αφορά τα συγχρηματοδοτούμενα, η επίτευξη του στόχου της απορρόφησης κοινοτικών πόρων ύψους 3,7 δισ. ευρώ μέχρι και το τέλος του χρόνου θα αποτελέσει εξαιρετικά μεγάλη πρόκληση, δεδομένου ότι, εκτός από την καθυστέρηση των έργων, θα υπάρξει και απόκλιση του στόχου του μνημονίου για τις κοινοτικές εισροές.

Μετά και την τελευταία επίσκεψη στην Ελλάδα του αρμόδιου επιτρόπου για θέματα περιφερειακής πολιτικής, Γιοχάνες Χαν, το υπουργείο Ανάπτυξης και Υποδομών θα πρέπει να λύσει τα προβλήματα που παρακωλύουν μεγάλα έργα και να προωθήσει μαζί με το υπουργείο Οικονομικών την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, που θα δώσει ρευστότητα στα προγράμματα ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Στο τελευταίο, ρόλο θα παίξει και η σύσταση και λειτουργία του ταμείου εγγυοδοσίας για τις ΜΜΕ σε συνεργασία και με την ΕΤΕπ

Μάχη για τα κονδύλια της περιόδου 2014 - 2020

Εκτός από την αγωνία για τις δημόσιες επενδύσεις του 2012, συνεχίζεται και ο αγώνας για την επόμενη προγραμματική περίοδο (2014-2020), από την οποία η μισή αναμένεται να περάσει με την Ελλάδα να βρίσκεται στον κλοιό κάποιων από τα επόμενα μνημόνια.

Το επόμενο... ΕΣΠΑ ή αλλιώς Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης (Partnership Agreement), όπως θα ονομάζεται, θα διαθέσει για την Ελλάδα πολύ λιγότερα χρήματα από τα 20,4 δισ. ευρώ της τέταρτης προγραμματικής περιόδου.

Η χώρα μας χαρακτηρίζεται πλέον ως κράτος «μέσης ευημερίας» και ο πολλαπλασιαστής κατανομής των πόρων μειώθηκε. Με βάση τους παλιούς κανονισμούς, η Ελλάδα θα έπρεπε να αναμένει την επόμενη περίοδο όχι περισσότερα από 11- 11,5 δισ., με δεδομένο ότι πολλές από τις ελληνικές περιφέρειες βγαίνουν από τον στόχο της συνοχής.

Ωστόσο, μπούμε να κερδίσουμε 4 δισ. ευρώ με διαπραγμάτευση η οποία θα ενσωματώνει τα έτη 2011 και 2012, κατά τα οποία έχουμε ύφεση 12% σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ. Το ποσό αυτό θα ωφελήσει τις περιφέρειες που τώρα οριακά βγαίνουν εκτός ως αναπτυγμένες. Σήμερα οι μεγάλοι χαμένοι είναι οι περιφέρειες που βγαίνουν εκτός για λίγα δεκαδικά ανάπτυξης στην τριετία 2007-2009.

Στο πακέτο της διαπραγμάτευσης περιλαμβάνεται το πώς μπορεί να καλυφθεί το κόστος ολοκληρωμένων έργων για να «τρέξουν» γρηγορότερα:

• * Να είναι επιλέξιμος ο ΦΠΑ και οι απαλλοτριώσεις σε ποσοστό έως το 10% του προϋπολογισμού κάθε έργου.

• * Να υπάρχει δυνατότητα παράτασης του χρόνου υλοποίησης των μεγάλων έργων πέραν των δύο ετών.

• * Να μην ισχύσει ο κανόνας «ποινών» για κράτη με δημοσιονομικά ή άλλα προβλήματα.

• * Να γίνει αποδεκτό σε κοινοτικό επίπεδο ότι πρέπει να αυξηθούν τα κονδύλια συνολικά στην Ε.Ε. για να αντιμετωπισθεί η ευρωπαϊκή οικονομική κρίση.

• * Να υπάρχει ευελιξία της χώρας να επιλέγει η ίδια τα προγράμματα που θέλει.

• * Να υπάρχει ειδική μέριμνα για τα νησιά και άλλες περιοχές με γεωγραφικά μειονεκτήματα.

Ποια τα κύρια εμπόδια

Σημειώνεται ότι σε συνέδριο που τελούσε υπό την αιγίδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και πραγματοποιήθηκε στην Κρήτη, ο διευθυντής της Μονάδας Στρατηγικού Σχεδιασμού του ΕΣΠΑ, Γιώργος Φίρμπας, εντόπισε στην προσπάθεια αυτή τρία βασικά εμπόδια:

• 1. Σε όσες περιφέρειες λάβουν «μεταβατικά» κονδύλια (ΑΕΠ ανάμεσα σε 75% και 90%), όπως η Κρήτη, τα πράγματα γίνονται πολύ δύσκολα. Θα επιδοτούνται μόνο καινοτόμες και περιβαλλοντικά φιλικές επενδύσεις. Δηλαδή μόνο με το 15% των κονδυλίων θα μπορούν να γίνουν τα γνωστά εύκολα για την περιφέρεια έργα, όπως δρόμοι γέφυρες κ.λπ.

• 2. Οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες προβλέπουν διακοπή κονδυλίων για όσα κράτη έχουν υψηλό έλλειμμα.

• 3. Πρέπει από πριν να εναρμονισθούν οι φορείς με συγκεκριμένα -δύσκολα- περιβαλλοντικά και άλλα πρότυπα, αλλιώς δεν θα μπορούν να πάρουν τα χρήματα.

Το θέμα είναι κρίσιμο, αφού οι 7-8 από τις 13 ελληνικές περιφέρειες απειλούνται να βγουν εκτός του στόχου της συνοχής. Σε χειρότερη μοίρα βρίσκονται, ως «περισσότερο αναπτυγμένες», η Αττική και το Νότιο Αιγαίο, η Δυτική Μακεδονία, τα Ιόνια Νησιά, η Στερεά Ελλάδα, η Πελοπόννησος, το Βόρειο Αιγαίο και η Κρήτη. Αντίθετα, «σώζονται» η Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, η Κεντρική Μακεδονία, η Θεσσαλία, η Ηπειρος και η Δυτική Ελλάδα.

ΤΑΣΟΣ ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΣ - tdas@nafetmporiki.gr 

 nafetmporiki.gr